David Bowie hayranlarının yıldırım şeklindeki bir takımyıldıza sanatçının adını vermek istediği yönündeki haberler pek gerçekçi durmuyor. Ancak endişelenmeyin, Bowie gökyüzündeki yerini çoktan almış durumda.
David Bowie gerçek bir yıldız, ona şüphe yok. Ancak İngiliz sanatçı kelimenin gerçek anlamıyla da bir yıldıza dönüşecek mi? Bazı girişimci hayranlarının bir takımyıldıza, geçtiğimiz günlerde hayatını kaybeden David Bowie’nin adını verme ve sanatçıyı göklere çıkarma çağrısı yapması bu ihtimali gündeme getirdi.
Geçtiğimiz Çarşamba günü, Belçika’daki MIRA Halk Gözlemevi ve yerel bir radyo istasyonu, web sitelerinde yıldırım şeklindeki bir takımyıldıza David Bowie adının verilmesi için işbirliği yaptıklarını duyurdu. David Bowie’nin 1973 tarihli Aladdin Sane albümünün kapağındaki ikonik makyajı bir yıldırım şeklindeydi.
Bu duyuru, tüm dünya tarafından sevilen sanatçıya yönelik sevgi ve yas gösterileri arasında sıyrıldı ve birçok medya kanalı tarafından haber yapıldı. Ancak ne yazık ki bu haberlerin çoğu astronomik detayları görmezden geliyor ve yeni bir takım yıldızın nasıl tanımlandığı konusunda yeterince açık davranmıyor.
Daha da kötüsü bu haberler, astronomik jargona çok da fazla aşina olmayabilecek genel okur üzerinde yanlış bir izlenim bırakabilecek, karmaşık bir terminoloji kullanıyor.
Bilimin bu haberler hakkında söyleyecek birkaç şeyi var:
1. Yeni takımyıldızları isimlendirmek veya isimlerini değiştirmek için mevcut bir mekanizma yok. Gökyüzünün tümü, sınırları gayet net tanımlanmış 88 takımyıldız arasında bölünmüş durumda. Bu takımyıldız listesi, bilim insanlarından oluşan resmi isimlendirme organı Uluslararası Astronomi Birliği tarafından tanınmış durumda.
2. Bowie’nin albümündeki yıldırımı çağrıştıran yedi yıldız aslında bir yıldız dizilimi. Yıldız dizilimleri de insan gözünün tanıyabildiği bir sıra içinde yer alan ve aslında daha büyük bir yıldız kümesine ait olan bir yıldız grubu anlamına geliyor. Yıldız dizilimleri bir takımyıldızın veya farklı takımyıldızların bir parçasını oluşturabilir
Söz konusu yıldız dizilimi Terazi, Başak, Centaurus (Erboğa) ve Triangulum Australe (Güneyüçgeni) takımyıldızlarının yıldızlarından oluşuyor.
Ünlü yıldız dizilimleri arasında kepçe şeklinde olan ve Büyük Ayı takımyıldızı içerisinde yer alan Büyük Kepçe ve Kuğu, Çalgı, Kartal takımyıldızlarının baş (en parlak) yıldızlarından oluşan Yaz Üçgeni sayılabilir.
Gökyüzünde yıldız gözlemcilerinin aşina olduğu, “noktaları birleştirin” tarzında birçok yıldız dizilimleri bulunuyor. Ve eğer bulmaya kararlıysanız her türlü şekli bulabilirsiniz: Orak, olta iğnesi, elbise askısı… Siz de kendinize ait, dilediğiniz şekilde bir yıldız dizilimi oluşturabilir ve hafızanıza kazıyabilirsiniz; ancak bu, sizin ve arkadaşlarınızın dışında tanınacağı ve resmiyet kazanacağı anlamına gelmiyor.
3. Bazı haberlerde yer aldığı şekliyle, yıldırımın “Mars dolaylarında” olduğunu söylemek de yanıltıcı. Kızıl Gezegen gökyüzümüzde durmaksızın hareket ediyor ve hareketliliği birkaç gün içinde rahatça anlaşılabiliyor. Yıldızlar o kadar uzakta ki çıplak gözle bakıldığında binlerce yıl geçse bile sabit gibi duruyor; ancak Güneş etrafında dönen gezegenler gözle görülür şekilde yer değiştiriyor.
Ancak Bowie’ye saygı duruşu olan bir gökcismi de yok değil. Yaklaşık 1,5 kilometre genişliğinde, 342843 DavidBowie adında bir asteroit, Mars ve Jüpiter’in Güneş çevresindeki yörüngelerinin arasındaki yerini almış. Asteroit ilk olarak 2008’de keşfedilmiş ve günümüzden neredeyse bir yıl önce, 5 Ocak 2015’te, Bowie’nin 68. doğum gününden birkaç gün önce bu isme kavuşmuştu.
Bowie asteroidi evinizdeki teleskopla görülemeyecek kadar soluk; yine de Bowie’nin yalnızca dünyadaki müziğiyle hatırlanmayacağını bilmek güzel. Starman ve Space Oddity gibi şarkılara imza atan ve Ziggy Stardust personasını yaratan bu büyük yeteneğin hep özlemini çektiği gökyüzündeki yerini aldığını bilmek güzel.