Tuna Nehri’nde Bir Türk Adası

1890-1900 yılları arasına tarihlenen bu kartpostal, bir zamanlar Tuna Nehri’nin üzerinde yer alan ve artık var olmayan bir Türk kasabasını, Adakale’yi resmediyor.

Osmanlı İmparatorluğu, 19. yüzyılın sonlarına doğru Balkan topraklarını hızla kaybetmeye başlamış ve 1867’de Adakale çevresindeki topraklarını Sırbistan’a bırakmış olsa da, nüfusu neredeyse tamamen Türk olan Adakale fiilen Osmanlı İmparatorluğu’na bağlı kaldı. 1878’de imzalanan Ayastefanos Antlaşması adadaki Osmanlı egemenliğine son verecekti; ancak birkaç ay sonra bu antlaşmanın yerini alan Berlin Kongresi’nde bu maddenin onaylanmadığını öne süren Osmanlı İmparatorluğu, Adakale’ye bucak müdürü, kadı, öğretmen ve birkaç jandarma atadı ve “felâketzede Rum ilinin münteha-yı hududu” olan Adakale’deki egemenliğini sürdürdü.

Adakale’nin çarşısı.

Romanya ve Sırbistan arasında kalan ada doğrudan İstanbul’a bağlıydı, 750 kişilik nüfusu Türkçe konuşup yazıyordu, kısıtlı ekonomik imkânlara sahip sakinleri şekercilik, kayıkçılık ve tütün-sigara ticareti ile geçiniyordu. Tek katlı Osmanlı evleri ve tek minareli bir cami adaya tipik bir Osmanlı köyü görünümü veriyordu.

Adakale nihayet 1923’te Lozan Antlaşması’yla resmen Romanya’ya verildi. 500 yıl boyunca Türklerin yaşadığı ada, Balkanlar’daki Osmanlı egemenliğinin hüzünlü ve zarif bir hatırası olarak 1970’lere kadar dayandı, 1970’te yapılan barajın suları altında kaldı ve halkı başka yere taşındı.