Sorunlu Sular

Ender görülen bir harita, dünyanın okyanusları üzerindeki baskıyı gözler önüne seriyor.

Aşağıda görülen harita, denizlerin röntgeni. Üzerindeki renkler ise insan faaliyetlerinin etkisinin en fazla olduğu yerleri gösteriyor. Renk ne kadar koyuysa, o alan balıkçılık, gemicilik ya da iklim değişikliğinin dengeleri altüst eden etkisinin −veya her üçünün− o kadar baskısı altında.

Ender görülen bir harita bu. Okyanusların büyüklüğü ve derinliği, incelenmelerini son derece zorlaştırıyor. Ancak araştırmacılardan oluşan bir ekip, 2008’de uydu görüntüleri ve modelleme programları kullanarak insan faaliyetlerinin okyanus üzerindeki etkisinin eksiksiz bir tablosunu çıkardı. Beş yıl sonra aynı şeyi yeniden yaparak değişen bir okyanusun ayrıntılı görüntüsünü elde ettiler. Çıkan sonuçlardan bazıları şöyle: Denizlerin üçte ikisi, balıkçılık ve iklim değişikliği gibi insan faaliyetlerine bağlı faktörler nedeniyle git gide daha çok baskı altına giriyor. Sahil sularının dörtte üçünden fazlası iklim değişikliğinden ve karadaki faaliyetlerin (kirlilik gibi) artan etkisinden zarar görüyor. Ekip, denizlerin yüzde 40’ından fazlasını insan faaliyetlerinin “büyük etkisi altında” olarak sınıflandırıyor.

Haritanın üzerine tıklayarak büyütebilirsiniz.

Verileri toplayan ekibin liderliğini yapan biyolog Ben Halpern, en büyük suçun artan nüfusta olduğunu söylüyor. Koyu renkli alanların çoğu, insanların neredeyse yüzde 90’ının yaşadığı Kuzey Yarıküre’de bulunuyor. Ama denizlerdeki yaşamı etkileyen tek şey nüfus değil. “Okyanusların büyük bölümü kötüleşiyor ve iklim değişikliği bu değişimleri büyük oranda tetikliyor,” diyor Halpern.

Ama durum umutsuz değil. Bazı denizlerdeki insan etkisi azalıyor. Örneğin yakıtı verimli kullanan gemilerin arttığı ve yeni regülasyonların uygulamaya koyulduğu Kuzey Atlantik’in bazı kesimleri. 2016’da çeşitli ülkelerde, 2,6 milyon km²’lik deniz koruma alanı yaratılması için 40 yeni yer belirlendi ve bu bölgelerin büyük bölümü ticari balıkçılık, enerji arama amacıyla sondaj yapılması ve zarar verici başka faaliyetlerden korunmuş oldu.