“Öfkeyle başa çıkmanın en önemli şartı, bireyin öfkeli olduğunu kabul etmesi ve bunu kendine itiraf etmesidir” diyen Florence Nightingale’den Uzman Psikolog Metin Aksu, öfke kontrol bozukluğu ve tedavisini anlatıyor.

Öfke nedir?
İstenmeyen sonuçlara, karşılanamamış isteklere, karşılanmayan beklentilere verilen oldukça doğal, evrensel ve insani bir duygusal tepkidir. Yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan bir duygudur. Günlük hayatın içinde öfkelenmeye sebep olacak çok fazla olayla karşılaşırız. Bunaltıcı ebeveynler, hakaret eden insanlar, anlayışsız müdürler, iş ortamında işini yapmayanlar, trafikte hatalı davranışlarla herkesi tehlikeye atanlar ve fazla hırs günlük hayatta öfkelendiğimiz şeylerden bazılarıdır.
Öfke insana ne zaman yarar ve zarar verir?
Öfkesini kontrol edemeyen insanlar bağırıp çağırıp, kavga edip, etrafı dağıtıp; kendine zarar verebildiği gibi insanlarla olan ilişkilerine de zarar vermiş olur. Aynı zamanda öfke; boşanmalara, iş hayatında verimsizliğe, işlevselliğin bozulmasına, ruhsal bozulmalara sebep olabilir. Bazı insanlarsa öfkelerini içine atar.

Olayların içe atılıp biriktirilmesi stres doğurur ve birikenler bir zaman sonra öfke patlaması şeklinde ortaya çıkabilir. Öfke, uygun tepki verildiği zaman yararlı olabilen bir duygudur. Öfkenin kabul edilip tanınmış olması ve doğru bir şekilde ifade edilebilmesi gerekir.
Öfke kontrol bozukluğu neden ortaya çıkar?
Öfke kontrolü, çocukluk çağında başlar ve beyin ön bölgesinin bir işlevidir. Kötü çocukluk çağı yaşantıları ve doğru olmayan tutumlar, çocukların öfke kontrolünü bozar. Bu kişilerde mutluluk hormonu adı verilen serotonin hormonunun çalışmasında da sıkıntı yaşanır. Öfkeyi bedensel olarak, şiddet veya nesnelere zarar verme şeklinde dışsallaştırmak aslında sözel ve duygusal olarak iyi ifade edememekten kaynaklanır. Kişi duygularını, düşüncelerini yeterli açıklıkta ifade edemediğinde, karşısında otorite figürleri veya kendini ifade etmesine engel olan biri bulunduğunda ya da öfkeyi kendine yönlendirdiğinde, içe atılan öfke bir süre sonra kişinin kendine veya başkasına yönlendirdiği öfke olarak da ortaya çıkabilir.
Öfke kontrol bozukluğunun tedavisi nasıldır?
Öfke kontrolünü sağlamak ile ilgili yaklaşımlar psikoterapide en çok kullanılan yöntemlerdir. Bu yaklaşımlarda kişinin var olan öfkesini kontrol etmeyi öğrenmesi amaçlanır. Nefes egzersizleri bu problemin çözümünde önemli yere sahiptir. Öfke kontrol problemi yaşayan kişilerin, öfkelerini insanlara veya nesnelere yönlendirmek yerine, öfkelenmelerine sebep olan ve tetikleyen şeylerin neler olduğunu bulmaya çalışması faydalı olur. Öfkeyle başa çıkmanın en önemli şartı ise bireyin öfkeli olduğunu kabul etmesi ve bunu kendi kendisine itiraf etmesidir. Birey, öfkeli ve gergin olduğunda, kendisini huzur verici bir ortamda hayal ederek gevşeyebilir. Hayal kurma tekniği, bireyi zihinsel olarak hoş ve gevşetici ortamlara götürür. Öfke ile baş edebilmek için öfke duygusunun doğasının anlaşılması da önemlidir. Öfke duygusunun insan ruhundaki görevi, karşılaşılan zor durumlarda kişinin kendini korumasını ve savunmasını sağlamasıdır. Kişi kendini neyin öfkelendirdiğini bildiği zaman öfke kontrolünde önemli bir yol alabilir. Öfkeyi dindirmenizde en önemli yöntem, durumu hızla sorgulamanızdır. “Eğer böyle devam edersem, sonunda ne olur?” diye sormak mantığın devre dışı kalmasını önler.

Öfke ne gibi hastalıklara sebep olur?
l Kalp hastalıkları.
l Şeker hastalığı.
l Hipertansiyon.
l Depresyon.
Öfke ne değildir?
l Kontrol sağlama yolu değildir.
l İntikam yolu değildir.
l Problem çözmek için kullanılan yol değildir.
l Şiddet uygulamak ve suç işlemek için sebep değildir.
l Haklı olunabilecek bir yol değildir.
Öfke durumlarında ortaya ne gibi tepkiler çıkar?
l Aşırı stres ve gerginlik.
l Kalp atışında artış.
l Kan basıncında artış.
l Nefes alıp vermede düzen kaybı.
l Kişi veya nesneye yönelik şiddet uygulama hali.