20 yıldır büyük beyaz köpekbalıklarını fotoğraflayan Chris ve Monique Fallows, bu tüyler ürpertici yırtıcıların çok az kişinin gördüğü hayranlık verici davranışlarını yakından gözlemleme imkânı bulmuş. Bu yazılarında en sevdikleri 10 büyük beyaz köpekbalığı fotoğrafını paylaşarak bu inanılmaz yırtıcıların görüntülerini yakalamak için uygun koşulların bir araya geldiği fotoğraflama anlarını anlatıyorlar.
Büyük beyaz köpekbalıklarını her mevsimde, her gün ziyaret ediyoruz. En iz bırakan fotoğraflarımız, Afrika’nın güney ucundaki Seal Adası boyunca uzanan sualtı oluğunun üzerindeki sularda, yani “tehlike çemberi”nde çekildi. Bu kayalık ada epey kalabalık bir fok kolonisine ev sahipliği yapıyor ve dünyadan dört bir yanından ziyaretçiler fokları -ve onların peşindeki dev köpekbalıklarını izlemek için buraya geliyor. Burada yaşanan sahneler, bitmek bilmeyen evrimsel savaşın en net ve en dramatik anlarını gözler önüne seriyor.
Bütün bu dramayı tek bir karede fotoğraflamaksa nadiren mümkün oluyor. En fazla dikkat çeken fotoğrafların genellikle saldırganlık ve yırtıcılığa odaklananlar olduğu göz önüne alındığında köpekbalığının hayat hikâyesine dair dengeli bir izlenim yansıtmak çok da kolay değil.
Yaban hayatı fotoğrafçılığındaki asıl ustalık bir yırtıcının sadece dramatik ve heyecan verici kişiliğini yansıtmak değil aynı zamanda daha az gösterişli ve daha sıradan davranışlarını güzel ve çekici şekilde sergilemek.
Büyük beyaz köpekbalıklarını izlediğimiz uzun yıllar boyunca çektiğimiz bu fotoğraflarla bu fevkalade, becerikli ve epey gelişkin süper yırtıcıların hayatlarının birçok farklı bileşenini su yüzüne çıkardığımızı umuyoruz.
Sıçramalar
Güney Afrika’nın False Körfezi’ndeki Seal Adası’nda 50’den fazla uluslararası belgesel çekilmiş olsa da büyük beyaz köpekbalığı kadar ün salmış uç yırtıcı çok azdır ya da hiç yoktur. Bu küçük adanın köpekbalıklarının çok ilgi çekmesinin nedeni havaya sıçramaları ve bu avlanma davranışlarıyla dünyanın başka hiçbir yerinde görülmeyen çarpıcı bir gösteri sunması.
Büyük beyaz köpekbalığının avın ortasındaki görüntüsü, çoğu insanda başka köpekbalığı görüntülerinden çok daha büyük bir karşılık buluyor. Ergin bir köpekbalığını o muazzam cüssesiyle sudan sıçrarken, çenesi açık bir şekilde fotoğraflamak çoğu doğa fotoğrafçısının hayalini süslüyor olmalı.
Haziran 2001’de kamerasının arkasında çömelmiş halde, bir köpekbalığının saliselik hareketini görüntülemek hiç kıpırdamadan nasıl da beklediğini hatırlıyorum. Dev köpekbalığı bir anda füze gibi sudan fırlamıştı. O günden sonra binlerce sıçrama görmüş olsak da yukarıdaki gibi bir kareyi asla yakalayamadık.
Köpekbalığının ihtişamını fotoğraflarken biz fotoğrafçılara düşen diğer bir görev de, çevredeki ışık, bulutlar ve arka plan gibi şartları, bu muhteşem yaratıkların farklı ruh hallerini yansıtabilecek bir kanvas haline getirmek.
Büyük beyaz köpekbalığının geniş açılı sıçramasını fotoğraflamak, köpekbalığının kameraya yakın olması gerektiğinden oldukça zor. Havanın bayağı kötü olduğu bir sabah, yaklaşan fırtına bulutları False Körfezi’ni boydan boya kaplamıştı. Bu durum bize büyük beyaz köpekbalığını karanlık bir arka planda savaş halindeyken yakalama fırsatını verdi. Şans yanımızdaydı ve köpekbalığını sıçrarken görüntülemenin yanında (yukarıdaki fotoğraf) onun inanılmaz yeteneklerini sergileyen havadaki kıvraklığını da muhteşem bir şekilde kareye yansımış oldu.
False Körfezi çoğu sabah çarpıcı, portakal tonlarında bir güneş ışığıyla güne başlıyor. Bu koşullarda sabah ışığında avlanan büyük beyaz köpekbalıklarının siluetini görebiliyoruz. Ancak Chris’in bu görüntüyü başarıyla yakalaması için köpekbalığının bütünüyle suyun dışına çıkması ve tüm gövdesini göstermesi gerekliydi. Yüzlerce beyhude denemenin ardından altın renkli bir sabah yapbozun tüm parçalarını bir araya getirebildik ve gün aydınlanırken bir sıçramayı yakalayabildik.
Bazen sadece umutla bir şeylerin olmasını beklediğimiz anlar oluyor: Altın ışık demetlerinin çağlayarak ışık alan fotoğraf nesnelerine döküldüğü ya da fotoğrafı çekilecek hayvanın tamamen kaybolmadan önce bir ormanın küçük girişine doğru yürüdüğü anlar gibi. Biz de uzun bir süre gökkuşağının altında avlanan bir köpekbalığını fotoğraflamayı hayal ettik. En sonunda Monique’in kullandığı büyük bir tekneyle altın madenimizi bulmuş olduk.
Yırtıcılık
Büyük beyaz köpekbalığının en etkileyici özelliği öldürücü bir yırtıcı olması. Ve hiçbir şey bu yeteneği False Körfezi’ndeki Seal Adası’nda büyük beyaz köpekbalıkları ve kürklü fokların çift halinde yaptıkları hayatta kalma dansından daha iyi ortaya koyamaz.
Her yıl üç ya da dört aylık bir dönemde annelerinin besleyici sütlerinden henüz kesilmiş genç foklar denizlere inerek gerçek dünyayla tanışıyor ve avlanmaya başlıyorlar. Bu da büyük beyaz köpekbalıkları için denize inen yeni avlar anlamına geliyor.
Örneğin devasa bir ergin büyük beyaz köpekbalığı bir fok grubunun içine dalıyor, ivmesi onu yüzeyin üç metre üzerine taşıyor, göbeği açıkta, ağzı açık. Foklar umutsuzca her yöne yüzmeye başlıyor. Yetişkin bir dişi ise havalanan köpekbalığının açık ağzının tam önünde onu kışkırtıyor. Olay gerçekleşirken fotoğrafçının yanlış açıda olduğunu ve bunun yarattığı hayal kırıklığını düşünün bir de… Bu sürekli değişen anlarda görüntüleri yakalamak için şans da büyük rol oynuyor.
Zorluklar çok büyük olsa da ödüller onlardan da büyük. Zaman zaman objektife takılan bu sahneler, çoğu zaman dakikalık farkların ölüm veya yaşam olarak sonuçlandığı mükemmel uyum içindeki hayatta kalma savaşını gözler önüne seriyor.
Süper yırtıcının dişlerini, kapanmaya başlayan çeneden dışarı çıkmak için son kaldıraç noktası olarak kullanan foklar gördük. Fokların köpekbalığının burnunda saliseler içinde dengede durduğunu saygıyla izledik. Ve küçük fokların çok yoğun baskı altındayken bile muazzam içgüdüleri ve soğukkanlılıkları karşısında çoğu zaman kendimizi zayıf hissettiğimiz birçok an yaşadık. Nasıl sadece en iyinin hayatta kaldığını bundan daha iyi hiçbir şey gösteremez. Seal Adası’ndaki savaşlar doğanın verdiği derslerin en tepesindeki yerini hak ediyor.
Büyük Beyaz, Karanlık Ay
2001 yılında büyük beyaz köpekbalıklarının güneş battığında ne yaptığını gözlemlemek istemiştik. Ekip olarak çok az bir ışığın eşliğinde dev köpekbalıklarının ışık huzmeleri boyunca bir hayalet gibi süzüldüklerini, gözlerinin de tıpkı uzaylılar gibi yemyeşil parladığını gözlemledi. Köpekbalıklarınını geceleri yalnızca ufak balıklarla beslenmediğini, fokları da gayet becerikli biçimde avladıklarını gördük.
Azametin Ruh Halleri
Büyük beyazın görüntüsü, bakanlarda kaçınılmaz olarak korku duygusunu fitilliyor. Bir yaban hayatı fotoğraf ekibi olarak bizim için en tatmin edici görüntüyse bu yırtıcının sakin görkeminin görülüğü bir fotoğraf.
Bu görüntüyü yakalamak için ışığı, bulutları ve deniz görünümünü hayvanın ihtişamı ve ruh haliyle içinde yaşadığı su dünyasını en iyi yansıtabilecek bir kanvas haline getirebilmek için bir araya getirmeye uğraştık.
Sırt Yüzgeçleri
Sırt yüzgeci bir köpekbalığının sembolü olduğuna çok az kişi karşı çıkacaktır. Hayvanlar dünyasında insanda bu denli bir yoğun duygusal tepkiyi harekete geçiren bunun gibi başka bir biçim bulmak oldukça zor. Bu fotoğraftaki sırt yüzgeci birçok insanın büyük beyazla ilişkilendirdiği o meşhur üçgen biçimi açıkça gösterebilmek için oldukça dar bir açıdan çekildi.
Köpekbalıkları ve insanlar yüzyıllarca farklı şekillerde bir arada var oldu. Birçok durumda insanlar köpekbalıklarından korktu, köpekbalıklarıysa bizleri çok da umursamadı.
Bizim ayrıcalığımız büyük beyaz köpekbalıklarıyla binlerce gün geçirme fırsatı bulmamızdı. Bu sayede sadece bir kez görmüş olanlara kıyasla onları çok çeşitli yönleriyle görebildik. Çok farklı davranışlarını, büyümelerini ve hayatlarının farklı aşamalarında nasıl olgunlaştıklarını izledik, insanlar ve doğadan gelen tehditler karşısında nasıl savunmasız kaldıklarına tanıklık ettik. Ama en önemlisi onları tek tek değerlendirmemiz gerektiğini öğrendik, çünkü her birinin kendine has özellikleri vardı.
Umarım kendi gözümüz ve sözcüklerimiz aracılığıyla bu köpekbalıkları ve yaşamlarının birçok farklı yüzünü gösterebilmişizdir. İnsanlar bu şekilde onların ne kadar özel olduğunu daha iyi anlayabilir.
Chris ve Monique Fallows foklar ve köpekbalıklarını havada görüntüledikleri fotoğraflarını ve videolarını BBC, National Geographic ve Discovery ile paylaştı. Şirketleri Apex Predators ile bilim insanları ve turistlerin bu vahşi yaşam fenomenlerini daha yakından görmelerini sağlıyorlar.
Chris ve Monique Fallows’u web siteleri Apex Shark Expeditions‘tan, Facebook sayfalarından ve Instagram’dan (@apexsharkexpeditions) takip edebilirsiniz.