Memeli yavrularının boyutları doğumda inanılmaz bir farklılık gösteriyor: Anne bir dev panda bebeğinden 900 kat daha büyükken bir bebek zürafanın ölçüleri annesinin onda biri.
ABD’nin Ulusal Hayvanat Bahçesi’ndeki Mei Xiang adlı dev panda 23 Ağustos’ta minicik bir yavru dünyaya getirmişti. Annesinden henüz ayrılan yavru küçük, saçsız bir bebeğe benziyordu. Birkaç saat sonra da ikinci bebek doğdu.
86 ve 138 gramlık ağırlıklarıyla bu gözleri açılmamış iki küçük yavru, kendilerinden bin kat büyük 108 kilogramlık annelerinin yanında çok küçük kalmıştı.
Bu bebeklerin aşırı küçük olma hali tuhaf gelebilir belki. Anne pandalar genel olarak yeni doğmuş bebeklerinden 900 kat daha ağırken, insan annelerin ağırlığı bebeklerinin sadece 20 katı. Yani aslında memelilerin bebekleri çok farklı ölçülerde doğabiliyor.
Neden Bu Kadar Küçük?
Bir hayvanın bebeğinin büyük mü yoksa küçük mü olacağı, bebeklerin doğduktan sonra ne kadar kendine yeter olduğuna bağlı. Çok fazla bakıma ihtiyacı olanlar uzun süre anneleriyle kalırken, daha gelişkin doğanlar da doğar doğmaz annesinden bağımsız hareket edebiliyor. Hem pandalar hem de insanlar bu yelpazenin yardıma muhtaç kısmında yer alıyor.
Panda yavruları her şey için annelerine bağımlı. Isınmaktan, beslenmeye ve hatta idrarını yapmak ve ıkınmak için bile annelerinin yardıma ihtiyaç duyuyorlar. “Gelişimlerinin büyük bölümünün rahim dışında gerçekleşmesinin bir sebebi anne sütünün besleyicileri yavruya plasentadan daha iyi aktarması olabilir,” diyor San Diego Hayvanat Bahçesi’nden uygulamalı hayvan ekolojisi bölümü müdür yardımcısı Megan Owen. Ancak annelerine göre bu kadar küçük olmaları, annelerinin ilgisi sırasında onları ezilme riskiyle karşı karşıya bırakıyor.
Buna karşın, doğduğunda anneden bağımsız hareket edebilen zürafa, doğumunun hemen ardından yalpalayarak da olsa yürüyebiliyor. “Bu kendi kendine daha fazla yetebilen bebekler anneleriyle karşılaştırıldığında, diğer gruba göre daha büyük oluyor,” diyor Owen. Örneğin zürafalar doğduğu sırada ölçüleri annelerininkinin yüzde 10’u kadar.
Dünkü Çocuk
En küçük doğanlar ise keselilerin bebekleri. Örneğin kızıl kanguru annesinden 100 bin kat küçük doğuyor. Keselilerin plasentası yok ve yavrular neredeyse bir cenin olarak dışarı çıktıklarında annelerinin bakımına muhtaç son derece muhtaç oluyorlar.
“Küçük bir şeker boyutlarında doğabiliyorlar. Doğum derken burada insan bir bebeğin yaptığı gibi rahimden çıkmayı kastediyoruz,” diyor Avustralya’daki Monash Üniversitesi’nden evrimsel morfoloji öğretim üyesi Alistair Evans. “O kadar küçükler ki kendi başlarına hayatta kalamıyorlar. Ve gerçekten süt emebilmek için annelerinin memesine yapışık bir halde çok ama çok uzun bir süre kalmaları gerekiyor.”
Bebek kızıl kangurular rahimden çıkıyor, süzülerek keseye giriyor ve erken gelişim dönemlerinin büyük bölümünde annelerinin memesine yapışık bir şekilde bu kesede kalıyorlar.
“Küçük bir embriyo meydana getirebiliyor ve sonra onu bir şekilde bir yıl ya da daha uzun bir süre askıya alınmış bir canlılık dönemine sokuyorlar. Bu sürede daha iyi bir çevre, daha iyi bir yağmur ya da çayırların gürleşmesini bekliyorlar,” diyor Evans. “Bizim bunu yapabilmemiz o kadar da kolay değil.”
Vahşi Doğanlar
Evans, bir türün küçük ve yardıma muhtaç bebekler mi yoksa daha büyük ve gelişkin yavrular mı doğuracağının kısmen türün uyum sağladığı çevreye bağlı olduğunu söylüyor.
“Örneğin besin zincirinin en üstünde bulunan etoburlar savunmasız yavrularıyla ilgilenirken çok da fazla yırtıcılıkla karşı karşıya kalmıyor,” diyor Cornell Üniversitesi’nden hayvan gelişimi üzerine çalışan psikoloji öğretim üyesi Barbara Finlay. Ayrıca çoğunun bebeklerini büyütebilecekleri yuvaları var. Ama avlanma riski altındaki hayvanlar genellikle erken dönemlerinde yırtıcılardan kaçmak durumunda.
Bütün bu kuralların istisnaları da var: Fareler yırtıcı hayvanların başında gelmese de yavruları yardıma muhtaç oluyor. Finlay, kobay farelerinin ise doğumdan sonra bir hayli anneden bağımsız olduğunu söylüyor.
Evans, meselenin bebeğin hayatta kalma ihtimaliyle ilgili olduğunu söylüyor ve üremeyle ilgili yerinde bir mecaz kullanıyor: “Bütün yumurtaları aynı sepete koymak istemezsiniz.”
Kaynak: http://www.nationalgeographic.com.tr/makale/kesfet/irili-ufakli-hayvan-yavrulari/2574