Sable Dam, Kruger Ulusal Parkı’nda akbabalar, bir hayvan leşi için didişiyor.
Afrika’daki akbabaların çok konuşulmayan büyük bir sorunu var: Hiçbir önlem alınmazsa soylarının tükeneceği kesin gibi.
Ne yaptığımı sorduklarında kendimi bir çevreci olarak tanıtıyorum genelde, ya da “Kuşlar üstüne çalışıyorum” diyorum.
Benim gibi çevre üzerinde çalışan arkadaşlarımın yanında tanımı bir adım daha ilerleterek “Akbabalar üstüne çalışıyorum,” diyorum. Neredeyse hepsinin ortak bir cevabı oluyor: “Artık akbabaları göremiyoruz ki.” İç çekiyorum…
Maalesef arkadaşlarımın bu cümlesi, Afrika topraklarındaki gerçekliği net bir şekilde yansıtıyor. Özellikle geçtiğimiz beş sene muhtemelen doğanın en önemli temizlikçileri olan akbabalar için oldukça kötü geçti.
Zehirlenme, zehirlenme ve daha çok zehirlenme. Akbabaların inanılmaz yaşam biçimlerini sevseniz de sevmeseniz de, insanlar için bu kadar faydalı olan bir hayvana temiz ve güvenli beslenmeyi çok göremezsiniz. Ancak maalesef akbabalar için bütün mesele beslenip zehirlenmek ya da hiç beslenmemek.
7 Mayıs 2015 tarihinde 66 akbaba Derby Farm, Limpopo, Güney Afrika’da zehirlendi. Zehirlenmek, Afrika akbabalarının karşı karşıya olduğu en büyük tehlike. [Fotoğraf: Andre Botha]
Çoğu kişi tarafından sevilmeseler de, kendilerini yakından tanıyanların hayranlığını kazanan akbabalar, çiftlik hayvanlarını avlayan canlıları hedef alan zehirlemelerle başa çıkmakta zorlanıyor.
Fillerin yaşadığı kaçak avlanma krizi de binlerce akbabanın kıyımına sebep oldu. Kaçak avcılar geçtiğimiz üç yıl boyunca usanmadan, üzerlerinde dolaşarak suçlarını ele veren akbabaları yok etmek için arkalarında bıraktıkları fil ölülerini zehirlediler.
Ayrıca savunulması mümkün olmayan bir akbaba kıyımı daha söz konusu. Geleneksel ilaç üretimi için çok sayıda akbaba öldürülüyor. Ancak geleneksel ilaç yapımında kullanılan akbabaların %40’ı pestisitler yüzünden ölen kuşlarken bu ilaçlar nasıl güvenli olabilir ki?
Afrika’nın akbaba krizi artık apaçık ortada. Düşünülecek, “Acaba?” denilecek hiçbir şey yok. Yakın zamanda yaptığımız araştırmalar geçen üç yıl içerisinde sekiz akbaba türünün sayısı ortalama %62 oranında düştüğünü gösteriyor. Yıllık oranlara bakılırsa bu düşüşün üç jenerasyon yani yaklaşık 50 yıl içerisinde yüzde 70-97 gibi bir orana çıkması bekleniyor. Durumu tersine çevirmek için bir müdahale olmazsa soylarının tükenmesi kaçınılmaz. Akbabalar tavşanlar gibi hızlı üremedikleri için bu düşüşün geçen yıllar içerisinde belirgin bir şekilde hissedileceği de kesin.
Bir Rüppel akbabası inişe geçmiş. Araştırmalara göre Rüppel akbabasının sayısında, sonraki üç jenerasyon boyunca (yaklaşık 56 yıl içerisinde) %97 oranında azalma olması bekleniyor. [Fotoğraf: Ralph Buij]
Kaynak: http://www.nationalgeographic.com.tr/makale/kesfet/afrikadaki-akbabalarin-soyu-tukeniyor/2507