Yaz aylarında, gıda zehirlenmeleri çok sık görülür. Bunun nedeni sıcak havanın besinlerin bozulmasına zemin hazırlamasıdır.
Tarihi geçmiş besinlerin hastanelik ettiğini unutma; süt içerken hatta sandviç yerken bile dikkat etmende fayda var. Uzmanlar, ayrıca mutlaka etiket okuma alışkanlığı edinmen gerektiğini söylüyor.
Besin zehirlenmesi genellikle hafif geçirilmekle birlikte ölümcül de olabilen, özellikle yaz aylarında yaygın görülen bir hastalıktır. Yaz aylarında artan sıcaklığın etkisiyle mikro organizmalar daha kolay ürer ve besinlerin bozulmasına neden olabilir. Bu, tüm besinler için geçerli olsa da kırmızı et, tavuk, balık, süt ve süt ürünleri daha da çabuk bozulur. Besin zehirlenmesi tek bir kişiyi veya aynı bozulmuş yiyecekten yemiş bir grup insanı etkileyebilir. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Lütfiye Derya İnal, market alışverişinden başlayarak, evde ve tatilde alınacak bazı önlemlerle zehirlenmelerin önüne geçilebileceğini söylüyor.
AYNI YEMEĞİ TEKRAR TEKRAR ISITMA
Öncelikle ‘ucuz’ diye nasıl hayvanlardan elde edildiği, nereden geldiği, nasıl muhafaza edildiği belli olmayan, denetlenmemiş, açık bir şekilde tezgâhlarda satılan ürünleri kesinlikle alma. Eti standartlara uygun işletilen şarküterilerden temin etmeli veya güvenilir markaların paketli ürünlerini almalısın. Paketli ürün alırken de paketin hasar görmediğinden emin ol. Mutlaka etiket okuma alışkanlığı edin. Üzerinde yazılı olan üretim ve son tüketim tarihlerini, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı onayı olup olmadığını kontrol et. Hayvanlardan geçebilecek hastalıklar nedeniyle sütü kesinlikle çiğ tüketme. Pastörize ürünleri de 5-7 derecede saklayın ve son tüketim tarihinden önce tüket. Besinlerin bozulmasını engellemek için en pratik yöntem buzdolabında veya dondurucuda saklamaktır. Pişmiş besinleri hemen tüketmeyeceksen 2 saat içinde buzdolabına koy. Yemeğin yiyeceğin kadarını çıkartıp, 70° derecenin üzerinde homojen bir şekilde ısıt. Aynı yemeği tekrar tekrar ısıtma. Dondurucudan çıkardığın besinleri ise çözüldükten sonra tekrar buzluğa koyma. Pişmiş yiyeceklerle çiğ yiyeceklerin birbirine temasından kaçın. Çiğ yiyecekleri daima alt raflara koyarak pişmiş yiyeceklerin üzerine sularının akmasını engelle. Yaz aylarında severek yediğin dondurmaya çok dikkat etmek gerekir. Hijyen kurallarına uyulmayan, hangi sütün kullanıldığı, nerede üretildiği, hangi şartlarda saklandığı belli olmayan dondurmaları alma.
NEFESİN DARALIP, AĞZIN KURUYORSA…
Besin zehirlenmelerine bakteriler ve toksinleri neden olmaktadır. En sık neden olan bakteriler Staphylococcus, Shigella, Salmonella, Campylobacter’dir. Ancak en ciddi ve en öldürücüsü ‘Clostridium Botulinum’ toksininin neden olduğu besin zehirlemesidir. Bu bakteri, havasız ortamı sevdiği için konservelerde ürer. Kutusu şişmiş, tadı ve kokusu değişmiş konserveleri kesinlikle tüketme. Ev konservelerini de uygun sıcaklıkta hazırla ve açıldıktan sonra en az 10 dakika kaynatarak tüket.
Gözlerde çift görme, şaşılık, göz kapaklarında düşüklük, tükürük salgısında azalma, dil hareketlerinde bozulma, yutma güçlüğü, nefes almada zorluk, Clostridium Botulinum toksini ile zehirlenme bulgularıdır.
ZEHİRLENME 30 DAKİKADA DA, 48 SAAT SONRA DA OLABİLİR!
Her bir bakterinin kuluçka süresi farklıdır. ‘Staphylococcus aureus’ ile bulaşma 30 dakika ile 8 saat sonra zehirlenme belirtileri görülür. Diğer bakteriler ile bulaşma çoğunlukla 6-48 saat sonra ortaya çıkar. Staphylococcus aureus ile bulaşma sonucunda ‘Staphylococcal’ adı verilen bir gıda zehirlenmesi görülür. Bu zehirlenme, genelde et ve et ürünleri; kümes hayvanları ve ürünleri; salatalar (yumurta, tuna, balık, patates ve makarna salataları v.b.); fırın ürünleri (kremalı pastalar ve tartlar, çikolata); sandviçler; süt ve günlük ürünlerinde görülür. Hazırlanma aşamasında dikkatli bir işleme tarzı gerektiren ve bu aşamadan sonra yavaş yavaş yükselen sıcaklıklarda tutulan gıdalar, staphylococcal gıda zehirlenmesi riski altındadır. Hastalık belirtisi olarak mide bulantısı, kusma, karın ağrısı, ishal, ateş halsizlik yorgunluk, kas ağrıları, bazen de kanlı dışkılama görülebilir. Bu şikâyetler varsa, yediklerin adeta film şeridi gibi gözünüzün önünden geçsin ve vakit kaybetmeden hastaneye başvur.
AÇIK BÜFEDEKİ HER ŞEYİ YEME
Pek çoğumuz için açık büfe demek, tatilin anlamı demektir. Ancak uygun sıcaklıkta muhafaza edilmemiş, saatlerce büfede kalmış, üstü açık besinleri alma. Bozulan bir besinin tadı ve görüntüsünün de normal alabileceğini unutma. Bu nedenle özellikle et, tavuk, balık, süt ve süt ürünlerini büfe açılır açılmaz alıp tüket.