Fotoğraftaki İli pikası geçtiğimiz yaz Çin’in Tanrı Dağları’nda görülmüştü.
Ender bulunan memeli türü İli pikası, keşfedilmesinin 20 yıl ardından kuzeybatı Çin’in dağlık kesimlerinde yeniden görüldü.
Dünyanın en uzun süren saklambaç oyunu bu belki de. Dağlarda yaşayan oyuncak ayı yüzlü memeli türü minik İli pikası (Ochotona iliensis), 20 yıl boyunca kuzeybatı Çin’in Tanrı Dağları’nda bilim insanlarından saklandı.
1983 yılında tesadüfen keşfedilen tüylü hayvan o zamandan bu yana ancak bir avuç insan tarafından görüldü. Sadece 29 birey gözlemi yapıldı. Hayvanın ekolojisi ve davranışları hakkında çok az şey biliniyor.
Ancak 2014 yazında araştırmacılar pikayı, veya diğer adıyla ıslıkçı tavşanı yeniden keşfetti.
Türün ilk kâşifi, Xinjiang Ekoloji ve Coğrafya Enstitüsü’nden bilim insanı Weidong Li, Tanrı Dağları’nda pika aramak amacıyla bir grup gönüllü topladı. Ekip, bir gün öğle saatlerinde fotokapan kurduğu sırada aradığını buldu. Kayaların birinin yüzeyindeki yarıktan meraklı bir pika belirdi, Li yukarıda görülen de dâhil birkaç fotoğrafını çekti.
“Hayvanı kayanın arkasında saklanırken görünce pika bulduklarını anladılar. Çok heyecanlıydılar,” diyor pika kâşifleriyle çalışan Çinli doğacı Tatsuya Shin.
Fotoğrafta görülen Afgan pikası Türkiye’de de bulunuyor. [Fotoğraf: Prof.Dr. Ahmet Karataş]
Dağların Doruklarında
Çin hükümeti 1983 yılında doğal kaynakları ve bulaşıcı hastalıkları incelemesi için Li’yi dağlık Xinjiang bölgesine yollamıştı. Jilimalale Dağları civarındaki bir vadide araştırmalar yapan Li, bir kayadaki yarıktan dışarı uzanmış küçük gri bir kafa fark etmişti. Yakınına giderek hayvanın bedenini de görebilmişti.
Hayvan yaklaşık 20 santim boyundaydı, büyük kulakları ve birkaç kahverengi beneği olan gri tüyleri vardı. Ne Li ne de civardaki çobanları türü bilmiyorlardı. Li bir örnek yakalayarak Çin Bilim Akademisi’ndeki bilim insanlarına yollamış, onlar da pikanın yeni bir tür olabileceğini açıklamışlardı.
Bölgeye Aralık 1983’te ikinci kez giden Li başka pika bulamamıştı ama 1985’te yapılan üçüncü gezi daha başarılı olmuştu. Ele geçirilen örnekler akademinin araştırmacılarına İli pikasının bilim açısından yeni olduğunu ispatlama olanağı vermişti.
Tehlike Altındaki Küçük Hayvan
Kuzey Amerika’da bulunan başka pika türleri gibi İli pikası da yükseklerde yaşıyor ˗2800 ila 4100 metre ˗ ve esas olarak çim, ot ve diğer dağ bitkileriyle besleniyor.
Yükseklerde yaşayan tüm diğer canlılar gibi pika da çevresinde meydana gelen değişikliklere hassas. 1990 yılına ait bir tahmin, nüfusunu 2 bin civarında olarak belirlerken, Uluslararası Doğa Koruma Birliği sayılarının azaldığını belirtiyor.
Çiftlik hayvanlarının otlamasından kaynaklanan baskı ve hava kirliliği muhtemelen İli pikası sayılarının azalmasına neden oluyor. IUCN hayvanı hassas olarak niteliyor, Çin ise nesli tükenme tehlikesi altında olarak kabul ediyor. Buna rağmen İli pikasına yardım etmek için uyumlu bir çaba yok. Li bu durumu değiştirmeyi ve hayvanın yeniden keşfedilmesini türe koruma alanları yaratma amacıyla kullanmayı ümit ettiğini söylüyor.
Kim öyle bir yüze hayır diyebilir ki?
Kaynak: http://www.nationalgeographic.com.tr/makale/kesfet/pek-sevimli-ili-pikasi-yeniden-kesfedildi/2450