Kızıldeniz’de bir dekoratör yengeç, bir deniz yelpazesi parçasını kamuflaj olarak kullanıyor.
Yeni bir araştırmaya göre bazı hayvanlar dış görünüşe önem veriyor. Çoğunda amaç düşmana karşı kamuflaj.
Lady Gaga darılmasın ama süslenmek insana özgü değil. Bazı hayvanların da doğasında süslenmek var.
Yengeç, böcek ve kuş gibi farklı hayvan gruplarında süs yaygın. “Ancak muhtemelen farklı nedenlerle,” diyor İngiltere’deki Exeter Üniversitesi ekologlarından Martin Stevens.
Araştırmayı gerçekleştiren Stevens ve meslektaşı Graeme Ruxton, takıp takıştıran hayvanlara dair literatürü inceleyerek, süslenmenin kamuflaj yapmaktan iletişim kurmaya farklı fonksiyonları olabileceğini ortaya çıkardı.
3 Haziran’da Royal Society Biology Letters’de yayımlanan araştırmayı düzenleyenlerden biri olan Stevens, “Süslenmenin en yaygın nedeni düşmanlardan kaçınmak,” diyor.
Diğer nedenler arasında güneşten korunmak ve eşe çekici görünmek için “makyaj” da yer alıyor.
İşte doğanın en şıkları ve en rüküşleri.
Dekoratör Yengeç
Majoidea familyasından birkaç yengeç türü dış görünüşüne oldukça önem veriyor: Düşmanlarından saklanmak veya onları uzaklaştırmak için çevredeki malzemeleri kullanıyor.
Yengecin kabuğu üzerinde bulunan cırt-cırt benzeri tüyler, yosun, sünger, anemon, mercan gibi maddelerin hayvanın sırtına yapışmasını sağlıyor. Bu da yengecin fona karışmasına veya başka bir nesne gibi durmasına yarıyor. Ekologlar bu stratejiye kılık değiştirme adı veriyor.
Bazen de yengeçler, düşmanlarına itici gelen kötü kokulu ya da zehirli kimyasallar içeren nesnelerle süslenmeyi seçiyor.
Şayak Sineği Larvası
Birçok şayak sineği türünün larvası (Trichoptera cinsinden böcekler) çevrede buldukları malzemelerden kendilerine sert bir kılıf yapıyor. Ürettiği ipekle bu malzemeyi birbirine bağlayarak, yırtıcılarından korunmalarını sağlayan sağlam bir zırh haline getiriyor.
Etraftaki malzemelerden yaptığı koruyucu zırha bürünmüş bir şayak sineği larvası. [Fotoğraf: Joel Sartore, National Geographic Creative]
Larva, beslendiği ve dolaştığı sırada bile kılıfın içinde saklanıyor. Özenle hazırlanan bu koruyucular, sürekli hareket halindeki tatlı su ortamlarında larvanın güvende kalmasını da sağlıyor olabilir.
Yaban Domuzu
Domuzların akrabaları, çamurda yuvarlanmaktan çok hoşlanıyor, sonra da kuruyan çamuru üzerlerine “giyiyor.” Bilim insanları bu tür çamur banyolarının beden ısısını dengelemekte, parazitleri uzaklaştırmakta ve yaraları dezenfekte etmekte faydalı olduğuna inanıyor.
Katil Böcek
Araştırmacılardan Stevens, Reduviidae familyasından bazı katil böceklerin yem olarak avladıkları karınca ölülerini, düşmanlarından korunmak için “sırt çantası” gibi taşıdığını gösteriyor. İşe de yarıyor. Araştırmanın sonuçları, sırt çantası takan katil böceklerin takmayanlara oranla sıçrayan örümcekler tarafından yenilme olasılığının daha düşük olduğunu gösteriyor. Bunun nedeni, yırtıcı örümceklerin ölü karınca tomarını görmesi ancak altında saklanan leziz böceğin farkına varmaması.
Katil böcek, düşmanlarından saklanmak için çoğu zaman ölü karıncalardan bir “sırt çantası” (fotoğraftaki böcekte görülmüyor) taşıyor. [Fotoğraf: Brian Gordon Green, National Geographic Creative]
Sakallı Akbaba
Bazı kuşlar görüntülerini değiştirmek için tüylerine malzeme takarak bir çeşit makyaj yapıyor.
Tüylerinin çoğu beyaz olan sakallı akbaba (Gypaetus barbatus) ise kafasına, boynuna ve gerisine demir açısından zengin toprak sürerek kızıl kahve bir renge bürünüyor.
Yaşlı ve sosyal olarak baskın kuşların daha kahverengi olması, rengin aynı zamanda statü sembolü olarak da işlev görüyor olabileceğini ortaya koyuyor.
Tüyleri demir açısından zengin toprakla boyanmış bir sakallı akbaba. [Fotoğraf: Robywildlife, Alamy]
Bunun dışında kuşun süründüğü rengin, tedaviye yönelik olma, zararlı bakterilere karşı antioksidan fonksiyonu görme ve güvenlik sağlama ihtimali de var.
Zarkanat Larvası
Dışkı giymek neye benzer? Chrysopidae familyasından zarkanat böceklerin larvası bedenini ölü deri, kendi dışkısı ve başka maddelerle kaplıyor. Bu tabaka hem kamuflaj hem de düşmana karşı savunma işlevi görüyor olabilir.
Örneğin yaprak bitiyle beslenen yeşil zarkanat larvası, avının bedeninden kendi bedenine mumlu yünden bir madde aktarıyor. Bu süs sayesinde yaprak bitlerine koruculuk yapan karıncalardan korunmuş oluyor. Deney sonuçlarına göre, zarkanadın zırhı kaldırıldığında karıncalar davetsiz misafirleri hemen dışarı atıyor.
Kıssadan hisse: Hep şık giyinin.
Kaynak: http://www.nationalgeographic.com.tr/makale/kesfet/sus-duskunu-hayvanlar/2514