İspanya yakınlarında yüzen uzun yüzgeçli kılavuz balinalar. 2014 yılında Hollanda açıklarında nefessiz kalarak boğulan balina, tanımadığı bir bölgede dolaşıyordu.
Yeni bir araştırmanın sonuçları, tanımadıkları yiyeceklerle beslenen bazı kılavuz balinaların, hava deliklerinin balıklar tarafından tıkanması sonucu öldüğünü gösteriyor.
Bir balinayla bir balık arasındaki mücadele eşitsiz gibi durabilir. Ancak hava deliğinde ya da hemen altında sıkışan dilbalığı yüzünden nefessiz kalarak ölen iki balina, durumun hiç de böyle olmadığını gösterdi.
Yeni araştırma, daha önce de görülen bu fenomenin uzun yüzgeçli kılavuz balinalarda şimdiye kadar kaydedilmediğini belirtiyor. Balinalardan birinin cesedi 2014 sonunda, diğeri ise 2015 başında Hollanda sahillerine vurmuştu.
Bu ölümleri daha da tuhaf yapan şey, kılavuz balinaların normalde dilbalığı gibi yassı balıklarla değil mürekkepbalığı ile beslenmesi ve öldükleri sığ sular yerine daha derin suları tercih etmesi.
Uzmanlar, sürü bağlılığının balina ölümlerinde etkisi olabileceğini düşünüyor. Araştırmayı gerçekleştirenlerden Utrecht Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi biyoloğu Lonneke IJsseldijk, iki balinanın muhtemelen sorun yaşayan bir aile ferdini terk etmemek için tanımadıkları bir bölgede yüzdüklerini ve bilmedikleri yiyecekler yediklerini söylüyor.
Daha da kötüsü, nefeslerini uzun süre tutabilen bu hayvanlar, uzmanlara göre acı çekerek ölmüş. Araştırmada yer almayan Virginia Akvaryum & Deniz Bilimi Merkezi araştırma koordinatörü Sue Barco, “ölüm insanlarda olduğu kadar çabuk gelmiyor,” diyor.
“Berbat bir ölüm şekli.”
Akrobat Av
Balinaları incelemesi istenen IJsseldijk, çok çürümüş iki cesetten fazla bir şey öğrenemeyeceğini düşünmüş ilk başta. Ancak ilk olarak incelediği genç erkek balinada, hava deliğinden ciğerlerine giden geniz yoluna sıkışmış bütün bir balık bulmuş.
Yetişkin bir dişi olan ikinci balina daha da ilginçmiş. IJsseldijk, balığın kuyruğunun dişi balinanın hava deliğinden çıktığını görebiliyormuş. Balık öylesine sıkışmış ki dışarı çekmeye çalışan bilimci balığın parçalanmasına neden olmuş.
Bilim insanları, ölü balinaların geniz yolunda sıkışmış buradaki gibi bir dilbalığı buldular. [Fotoğraf: Maximilian Stock Ltd, Science Faction/Corbis]
18 Kasım tarihinde PLOS ONE’da yayımlanan araştırmanın sahibi IJsseldijk, balıkların balinaların bedenine ölümlerinden sonra girmiş olamayacağını, çünkü dilbalığının leş değil kurt yiyici olduğunu söylüyor.
Bu akrobat balık hemen her yöne kıvrılabiliyor ve okyanus zemininden sıçrayabiliyor. Bu nedenle kaçmaya çalışırken balinaların geniz yoluna girmiş olmaları muhtemel. Ancak balinaların güçlü bir şekilde hapşırması veya öksürmesi de balıkları yanlış yöne itmiş olabilir.
Sürü Bağlılığı
Peki balinalar neden tanımadıkları bir yerde dolaşıyorlardı?
Balina cesetlerinin bulunmasından kısa bir süre önce Belçika sahili açıklarında görülen balina sürüsü olası bir ipucu. Bir hafta sonra, yine aynı sürüden olduğu düşünülen hayvanlar İngiltere’de kıyıya vurmuş, gönüllüler tarafından derin sulara geri döndürülmeye çalışılmıştı.
Keşfedin: Açık denizde ölen 337 balina kıyıya vurdu.
Bundan kısa bir süre sonra aynı noktada, bir deri bir kemik kalmış genç bir kılavuz balina ölüsü bulunmuştu.
Araştırmacılar balinaların, sorun yaşayan akraba bir balinanın yanında ölmesine kadar kalmış olabileceklerini düşünüyor. Bir kılavuz balina hastalandığında veya yaralandığında, “sürünün tüm üyeleri onun peşinden gider,” diyor IJsseldijk.
“Karaya vurma tehlikesine rağmen onu yalnız başına ölmeye bırakmazlar.”
Barco’nun yanı sıra ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’nden deniz memelileri araştırma biyoloğu Kerri Danil de IJsseldijk ve meslektaşlarının kılavuz balina ölümlerine mantıklı bir açıklama getirdiklerini söylüyor.
Danil yazdığı e-mailde, ölümün nedeni tuhaf olsa bile balinaların neden öldüğünü ve neden kendilerine zarar verecek şeyler yediğini belgelemenin önemli olduğunu söylüyor.
Barco ise ölü balinaları incelemenin “her durumda önemli” olduğunu belirtiyor. “Onları doğal ortamlarında inceleme olanağını sık elde etmiyoruz.”
Kaynak: http://www.nationalgeographic.com.tr/makale/kesfet/balinalarin-tuhaf-olum-nedeni/2678