Yeni bulunan çokgözlü kelebek türüne “Ali Bali’nin çokgözlüsü” (Polyommatus alibalii) adı verildi.
Anadolu’nun en yeni kelebek türünü keşfeden amatör kelebek araştırmacısı Ali Bali, keşfettiği yeni türün karşısında midesinde uçuşan kelebekleri anlatıyor.
Anadolu artık bir kelebek türüne daha ev sahipliği yapıyor. Kahramanmaraş’ta, Toroslar’da bulunan yeni bir çokgözlü kelebek türüne, keşfi yapan Ali Bali’nin adı verildi.
Latince adı Polyommatus olan çokgözlü kelebek cinsi, kanat altındaki benekleri nedeniyle bu isimle anılıyor ve içinde bulunduğumuz Palearktik Bölge’de geniş dağılım gösteriyor.
Türkiye’de yeni bir kelebek türü tanımlanması çok da şaşırtıcı değil; çünkü konu kelebekler olduğunda Türkiye, tüm Avrupa’dan daha çok türe ev sahipliği yapıyor. Ülkede sayıları 400’ü aşan kelebek türlerinin neredeyse dörtte biri bu topraklara endemik.
Türkiye’ye özgü bu en yeni türe isim babalığı yapan Ali Bali’nin kelebeklere olan merakı da Türkiye’ye endemik kelebek türlerinin varlığını öğrendiğinde başlamış ve çok geçmeden giderek yoğunlaşan bir amatör araştırma heyecanına dönüşmüş. “Onların minicik dünyasının aslında hiç farkında olmadığımız kadar büyük, karmaşık ve sıra dışı olduğunun farkına varmam pek uzun sürmedi,” diyor Osmaniye ilinde bir ortaokulda görsel sanatlar öğretmenliği yapan Bali.
Amatör bir fotoğrafçıyken heyecanla gözlemlediği kelebekler, bir süre sonra tüm ilgisinin odağı olmuş. Fakat zorluklarla karşılaşmadığını söylemek imkânsız. Yerli kaynak bulma konusunda yaşadığı sıkıntılar dahi onu araştırma tutkusundan vazgeçirememiş. Ahmet Baytaş’ın yazdığı Türkiye’nin Kelebekleri – Doğa Rehberi adlı kitabın yanı sıra Türkiye’nin kelebekleri hakkında birçok yabancı kaynak edindikten sonra, tutkusunun farklı bir boyuta ulaştığını ifade ediyor. “Artık kelebekleri havada uçarken gördüğümde, hangi türe ait olduklarını söyleyebiliyordum.”
Ali Bali’nin çokgözlüsü, erkek birey.
Önce AdaMerOs (Adana-Osmaniye-Mersin Kelebekleri) ve sonra Trakel (Türkiye’nin Anonim Kelebekleri) adında, teması sadece kelebek olan ve gönüllülük esasına dayalı kelebek gözlem ve paylaşım siteleri ile tanışan Ali Bali, halen Trakel’de tür tanımı yapmaya devam ediyor. Her kelebek gözlemcisinin hayali olan yeni bir tür ile karşılaşması ise 2015 yılının Temmuz ayında gerçekleşmiş. Kahramanmaraş’ın Andırın bölgesinde kelebek araştırması yaparken, farklı bir tür görmüş ve peşine düşmüş.
“Bu daha önce görmediğim bir türdü, buna emindim ama tüm bilim dünyası için yeni bir tür olacağı doğrusu aklıma gelmemişti,” diyor Bali.
Amatör fotoğrafçı, karşılaştığı bu kelebeğin fotoğraflarını bu konuda en önemli yabancı otoritelerden biri olan Fransız böcek bilimci Frédéric Carbonell’e göndermiş.
Bali, kısa süre sonra heyecan verici bir yanıt almış: Carbonell’e göre bu kelebek yeni bir türdü. Fotoğraflar üzerinde yapılan incelemeler sonucunda türün ilk etapta Polyommatus theresiae‘ye (Çokgözlü teresamavisi) çok benzediğine karar verildi. Fakat daha sonradan bilimsel inceleme amacı ile gönderilen örnekler sayesinde, tamamen farklı ve karakteristik özellikleri olan yeni bir tür olduğu ortaya çıkarıldı.
Yeni türün ilanı geçtiğimiz aralık ayında, Fransa Doğa Tarihleri Müzesi’ne ait Bulletin de la Société entomologique de France adlı dergide yayınlanarak resmiyet kazandı. Kâşifinin adını taşıyan bu yeni tür Polyommatus (Agrodiaetus) alibalii olarak literatürdeki yerini aldı.
“Çok mutlu oldum. Rüyam gerçek oldu,” diyor Bali ve ekliyor, “Ben hâlâ ülkemizde gizli saklı birçok türün keşfedilmeyi beklediğine inanıyorum ve ömrüm yettiğince de onların peşinde olacağım.”
Kaynak: http://www.nationalgeographic.com.tr/makale/kesfet/turkiyede-yeni-bir-kelebek-turu-bulundu/2709