SeaWorld’deki ünlü orka Tilikum, 2010’da bir eğitmeni öldürmüştü. 2013 yılında gösterime giren “Blackfish” adlı belgesel Tilikum’un hikâyesini konu almış ve kamuoyunun dikkatini esaret altındaki orkaların içinde bulunduğu şartlara çekmişti.
ABD’li eğlence şirketi SeaWorld baskılara boyun eğdi ve tartışmalı orka üretim ve gösteri programlarını sonlandıracağını açıkladı.
Ünlü gösteri orkası Tilikum’un Orlando’da bir havuzun içinde ölmeyi beklediği bugünlerde SeaWorld’den önemli bir açıklama geldi: Deniz memelileriyle gösteriler düzenlediği için kamuoyu ile hayvan hakları savunucularının yıllardır süren baskılarına maruz kalan şirket, esaret altında orka üretmeyi ve orka gösterilerini sonlandıracağını açıkladı.
SeaWorld, geçtiğimiz yılın Kasım ayında Kaliforniya eyaletinin incelemeleri sonucunda San Diego’daki balina gösterilerine son vereceğini açıklamıştı. Şimdi SeaWorld bir adım daha atıyor ve Florida ile Teksas da dahil olmak üzere tüm şubelerindeki orka gösterilerine son veriyor.
SeaWorld 400 milyon kişi tarafından izlenmiş olan bu gösterilerinin yerine “orkalarla yeni, ilham verici ve doğal karşılaşmalar” düzenleyecek. Şirket, elindeki orkalar hayatta kaldığı sürece onların “egzersizine, güçlendirilmesine ve genel sağlığına” büyük özen gösterecek.
SeaWorld yıllardır, elindeki hayvanlara yabanda yakalanmış bir hayvanı eklememiş olsa da elindeki orkaları esaret altında üretmeye devam ediyordu (Tilikum 1983 yılında İzlanda açıklarında yakalanmıştı). Şimdi bu program da terk ediliyor; ancak şirketin elinde Takara adlı hamile bir orka bulunduğundan bu süreç biraz uzun sürecek gibi duruyor.
Orka gösterileri SeaWorld’ün San Diego şubesinde 2017 yılında, Orlando ve San Antonio şubelerinde ise 2019’da son bulacak.
“İnsanların bu hayvanları anlama yetisinde üzerimize düşeni yapmaktan gururluyuz,” diyor SeaWorld CEO’su Joal Manby. “Toplumun orkalara bakışı değişmeye devam ettikçe SeaWorld de değişecek.”
Takara adlı esaret altındaki bu orka hamile, ancak yakın zamanda daha doğal bir ortama taşınacak. [Fotoğraf: Jack Smith, AP]
SeaWorld’ün duyurusu, yıllardır SeaWorld karşıtı eylemler düzenleyen PETA tarafından da son derece olumlu karşılandı. Ancak PETA halen şirkete orka programlarını hemen sonlandırması ve “havuzlarını okyanuslara açması” yönünde çağrılar yapıyor.
SeaWorld ise elindeki orkaların yabanda hayatta kalamayacağını ve güvenli bir şekilde salınamayacağını savunuyor.
PETA ayrıca federal hükümetten, orkaları esaret altında tutmayı suç kapsamına alacak bir düzenleme yapmasını istiyor. SeaWorld’e ait olmayan diğer parklarda da orkalar bulunuyor.
Kamuoyunun SeaWorld’ün “Shamu” gösterilerine yönelik tepkisi, Blackfish adlı belgeselin gösterime girmesinden bu yana arttı. Blackfish, Tilikum’un Şubat 2010’da eğitmeni Dawn Brancheau’yu öldürmesi üzerine gelişen olaylara odaklanıyordu. Belgeselin gösterime girmesinden sonra ise eskiden eğitmen olan kişiler, esaret altında tutulan balinaların yaşadığı stres hakkında itiraflarda bulunmaya başladı. İtiraflar orkaların küçük havuzlarda tutulmaları, çok çalıştırılmaları ve doğallıktan uzak şartlar altında yaşamaları nedeniyle oluşan saldırgan davranışlarını da içeriyordu.
Geçtiğimiz birkaç yılda SeaWorld’ün ziyaretçi sayısında düşüş yaşanmış, protestolar düzenlenmiş ve bazı sanatçılar parkları boykot etmişti.