Boşanmanın dünyanın sonu olmadığı bir gerçek. Hatta belki de sana yeni bir hayat, yeni yollar vaat ettiği de. Peki ya tek ebeveyn olmak… Her çocuk için anne-babanın birlikteliğinin çok değerli olduğunu ancak bu durumda ebeveynlerin biri çocukla baş başa kalabiliyor. Peki ne yapmalı?
Tek ebeveyn olma durumunda karşılaşılan en yaygın nedenin eşlerin boşanması olduğunu belirten Uzman Psikolog Selin Karabulut, “Ayrıca; ebeveynden birinin vefatı ya da ebeveynden birinin uzakta çalışması gibi nedenlerden dolayı sınırlı görüşmeler de söz konusu olabiliyor” diyor. Tek ebeveyn olmak; güncel yaşam, ekonomik ve psikolojik zorlukları beraberinde getiriyor. Karabulut, bu durumun diğer ebeveynin olmama sebebine bağlı olarak da değişebilmekle birlikte, bazı durumlar hem ebeveyn hem de çocuk açısından süreci biraz daha zorlaştırabildiğini söylüyor. Örneğin beklenmedik, dramatik kayıplar hem geride kalan ebeveyn için hem de çocuklar için üstesinden gelinmesi gereken travmalar olarak kalabiliyor.
0-6 yaş aralığı için anne önemli
Şiddet içeren geçimsizlik ve çocukların buna şahit olması, bununla yaşaması ve çiftlerin boşanması gibi durumlarında işlerin karmaşık hale gelebiliyor. Karabulut, ailede annenin ya da babanın olmaması durumunda; her iki durumun da hiç travmatik olmayabilir veya oldukça travmatik olabileceğini ve bunun diğer ebeveynin ne şekilde evden ayrıldığı ile ve hayattaysa evdeki ebeveynle olan ilişkisiyle oldukça ilintili. olduğunu belirtiyor 0-6 yaş aralığındaki çocuk için annenin olmamasının bir parça daha zor zira çocuk bu yaşlarda temel güven duygusunu anneden öğreniyor.
Travmatik olabilecek durumlar arasında anne-ile baba arasındaki şiddet, çocuğa uygulanan fiziksel ve ruhsal şiddet, ebeveynden birinin habersiz, beklenmedik bir şekilde evden ayrılması ve kendisinden bir daha haber alınamaması ve üçüncü kişilerin aile içine istenmedik biçimde girmesi yer alıyor.
Ebeveyn mutlu olmalı ki, çocuk da mutlu olsun
Çocuğu ile baş başa kalan anne veya babanın önceliğinin çocuk olması gerektiği bir gerçek. Ancak bu da kendilerine zaman ayırmamaları, kendi ihtiyaçlarını düşünmemeleri anlamına gelmiyor. Yani bu gibi durumlarda sen mutlu olacaksın ki, çocuğun da mutlu olabilsin.
Ayrıca evde kalan başka kişiler yoksa, ebeveynin çocuğunun sosyal iletişim ihtiyacını gidermenin yollarını bulması gerekiyor. Örneğin, çocuk diğer ebeveynde olduğunda dinlenmenin dışında kendisi için program yapmalı.
Yetişkinler ruhsal, çocuklar davranışsal tepki gösteriyor
Peki çocukların tek ebeveyn durumuna alışmaları çok zaman alıyor mu? Özellikle çevrelerinde anne-babası birlikte olan aileleri gördüklerinde, bu durumu kendi durumlarıyla kıyaslama çabasına girebiliyorlar. Uzman Psikolog Karabulut; uç durumlar, travmalar, istismar yoksa, çocukların bu duruma alışmasının uzun sürmediğini söylüyor. Aslına bakarsan çocuklar bu duruma yetişkinlerden çok daha kolay adapte olabiliyorlar. Yetişkinler adapte olamadığında ruhsal sıkıntılar yaşarken, çocuklar davranışsal problemler yaşayarak tepki gösteriyor. Örneğin tırnak yeme, ders başarısında düşme, öfke problemleri, uyku problemleri, ergenlik dönemindeyseler okul problemleri, arkadaş ilişkilerinde problemler en sık görülen tepkiler arasında yer alıyor.
Tek ebeveyne öneriler:
Çocuğunun tüm sorumluluğunu tek başına üstleniyorsan, bu önerilere kulak ver:
- Çocukla anne/baba ile ilgili konuşurken kişisel duygu ve düşüncelerinizi onlara yansıtma.
- Çocuğunu “taraf” seçmeye zorlama.
- Çocuğunla doğru, açık, net bir iletişim kurmaya özen göster.
- Çocuğunla özel zamanlar geçir.
- Çocuğunla birebir zaman geçirdiğin gibi, sosyal ortamlarda da vakit geçirmeye çalış.
- Tek ebeveynle yaşıyor diye ona mahzun, üzgün, problemli çocuk gibi davranma, işlerinin doğal akışını sürdür.
- Olası problemleri hemen “tek ebeveynli oluş”a bağlamaktan kaçın.
- Baba/anne eksiğini aşırı çabayla kapamaya çalışma.
- Çocuk üzerinden savaşma.
- Uzakta olduğun zamanlarda da çocuğunla iletişimde kal.
- Uzaktaki anne/baba olarak yaşadığın evde çocuğuna ait özel eşyalar, oyuncaklar, kitaplar olmasına özen göster.
- Uzaktaki anne/baba olarak çocuğunla olduğun zamanlarda onun tercihlerini de göz önünde bulundurmaya çalış.
- Uzaktaki anne/baba olarak evinde çocuğuna misafir muamelesi yapma.
- İhtiyaç halinde uzman desteği almayı ihmal etme.