O janjanlı paketleri size aldırabilmek için milyon dolarlar harcayan gıda şirketlerine karşı direnişinizi sağlam tutun. Cindy Kuzma’nın yazısı.
Bir süpermarkette atıştırmalık reyonuna ayak bastığınız anda, bir sürü partiye birden davet edilmiş gibi hissedersiniz. Parlak ambalajlarla dolu sıra sıra raflarda gözünüze sokulan büyük puntolarla yazılmış vaatler vardır: “Daha çok aroma!”, “İncecik ve çıtır çıtır!”, “Her parçasında gerçek çikolata!” Ama sebze ve baklagiller reyonunda böylesi bir çığırtkanlığa rastlayamazsınız. Aslına bakarsanız, atıştırmalık paketlerinin bu dil dökme becerisi ve akıl çelme potansiyeli, psikoloji başta olmak üzere bilimsel gelişmelerin bir sonucu. Mesela besin uzmanı Dr. Steven Witherly’nin Amerika’nın en sevilen atıştırmalıklarından Fritos’la ilgili duyduğu hikâye, ilginç bir Ar-Ge çalışmasına işaret eder. Yaklaşık 50 yıl önce bir çalışan, bu mısır cipslerini fırında normalden daha uzun süre pişirir ancak bu “hatalı” cipsleri tadanlar, bu versiyonuyla daha çok severler. Nedeniyse, fırında geçen fazladan sürenin baharatların aromasını daha da keskinleştirmesi. (Frito-Lay şirketi bu hikâyeyi doğrulamadı.)
Elinizdeki cips ne kadar çok tuzlu ve baharatlıysa, haz reseptörleriniz de o kadar aktive oluyor. Kıtırlığı bağımlılık yapıyor. Parmağınızda kalan çeşni, işte o en sevdiğiniz kısmı. Dr. Witherly
bunun abur cubur ziyafetini hafızanıza kazımak için sinsi bir plan olduğunu söylüyor. Yine de sizi sürekli atıştırırken görmek isteyen gıda üreticilerinin şimdiki taktiklerini görünce, bunlar basit bile kalıyor. Yeni “sağlıklı” atıştırmalıklar, kimi zaman antrenman sonrası yakıt olarak, kimi zaman düşük kalorili, yüksek proteinli veya besleyici ürünler olarak sunuluyor. Ama bildiğiniz abur cuburlar kadar kötü olabiliyorlar.
Bu atıştırma mevzusu her zaman bu kadar karmaşık değildi. 1980’lerde kötü bilim ve iyi pazarlamanın çıkar buluşmasıyla, metabolizmanın ateş gibi yanan bir mekanizma olduğu miti yayıldı. Bu mite göre metabolizmanızı gün boyu düzenli olarak beslerseniz, yağ yakan bu ateşi harlamanız da mümkün olabilirdi. Abur cubur üreticileri deyim yerindeyse bu teorinin üzerine atladı ve çubuk kraker veya cips gibi atıştırmalıkları süper tutuşturucular olarak pompaladı. Çıtır, tuzlu, yağlı ve şekerli tatların üzerine inşa edilen 370 milyar dolarlık sektördeki patlamanın fitili de ateşlenmiş oldu.
Bu patlama rengârenk bir havai fişek gösterisine dönüştü diyebiliriz. Öyle ki, kendilerini bu gösteriye kaptıran Amerikalılar 1977-2008 yılları arasında günlük atıştırmalık tüketimlerini ikiye
katladı. (Bu istatistik sadece Amerika’yı içerse de, gıda endüstrisinin belirleyici unsuru olması açısından önemli.) Daha acı olan şey ise, MH beslenme danışmanı Alan Aragon’ın söyledikleri:
“Bu ateş (metabolizma) – çıra (atıştırmalıklar) teorisi kulağa mantıklı da gelse, vücudunuz bu şekilde çalışmaz.”
Araştırmacılar sağlıksız atıştırmalıkların tetiklediği hormonal tepkiyi keşfettiklerinde, bu renkli paketlerin çok daha tehlikeli olduğunu gördü. Lean Habits for Lifelong Weight Loss kitabının yazarı Georgie Fear, abur cubur yediğinizde vücudunuzda salgılanan hormonların, meyve, sebze, tam tahıllar veya yağsız et gibi yiyeceklerde olduğu gibi beyninize tokluk sinyali göndermediğini söylüyor.
Yani, öğle yemeği saati yaklaşırken mideye indirdiğiniz 300 kalorilik bir çikolata, bastıran açlık veya düşen enerjinize geçici bir rahatlama sağlasa da, öğle yemeğinde daha az yiyerek bu 300 kaloriyi dengelemeniz pek mümkün olmuyor. Beyninize sürekli olarak belli bir zaman zarfında şeker girişi beklentisi haberi iletiliyor, mideniz de açlık hormonu girelin salgılamaya başlıyor. Bu durumda vücudunuz kısır döngüye girmiş oluyor.
Sizi çepeçevre saran abur cubur hareketine (ve buna eşlik eden sağlık problemlerine) karşı atağa geçmek için, tavsiyelerimize kulak verin. Ne zaman ve hangi atıştırmalıkları tercih etmeniz gerektiğini ve aniden bastıran krizleri nasıl yönetebileceğinizi öğrenin.
ABUR CUBUR BİLİMİ
Fast food yiyecek ve içecekler, sizi hızla doyurup aynı hızla aç bırakır. Bu beş yiyeceğe neden karşı koyamadığınızı merak ediyor musunuz?
Dondurma
Sütteki en önemli proteinlerden biri olan kazein, sindirim boyunca “casomorphin” adı verilen morfine benzer moleküller üretiyor. Sakın nostaljinin gücünü hafife almayın zira bazen işler bu
kadar basit yürüyor: Abur cubur yemek sizi yeniden çocuk gibi hissettiriyor.
Hamburger
Tat alma cisimcikleri karmaşayı seviyor. Hamburgeri, birbiriyle zıt içerik ve aromalarla doldurup Pisa Kulesi’ne rakip çıkarken, beyninizdeki zevk merkezini de ateşliyorsunuz. Glisemik indeksi yüksek, işlenmiş hamburger ekmeği ise boş kaloriye boğulmanıza yol açıyor.
Soğuk sütlü kahve
Sıcak havaların vazgeçilmezi olan bu içecekler tuz, şeker ve umamiden (beş temel tattan biri) oluşan üçlü bir tat patlaması sunuyor. Bu tatlar yumuşak içimle buluştuğunda, sütsüz, şekersiz bir
filtre kahveye göre daha haz veren ve duyusal bir deneyim yaratıyor.
Çikolatalı ekler
Yağ ve şeker oranı yüksek bir tatlıya kim karşı koyabilir? Yağ ve şeker enerjiyle yüklü olduklarından, opioid (vücutta morfin gibi etki gösteren kimyasal madde) reseptörlerini etkisi altına alıyor. Bu, dopamin salgısını tetikliyor ve şeker yüzünden ani yükseliş ve düşüş yaşıyorsunuz.
Oreo bisküvisi
Bir başladınız mı tüm paketi bitirmenizin nedeni, zıtlıkların harmonisi. Siyah bisküvi ve beyaz kremadan oluşan görsel zıtlık, hem kıtır hem yumuşak dokuyla kıvama da taşınıyor. Tadına
gelince, iki tuzlu bisküvinin arasında tatlı bir krema dolgusuyla mest oluyorsunuz.
FAVORİ ATIŞTIRMALIKLAR
Fellas Beef Jerky Fit Plus
60 g kurutulmuş et ortalama 24 g protein almanızı sağlar. Bu da üç ölçek protein tozuna tekabül ediyor. Et tadı almak da cabası!
Armut
Kolayca taşınan ve besin değeri yüksek bu atıştırmalık 6 g lif içeriyor ki bu, bir dilim tam tahıllı ekmektekine oranla üç kat daha fazla. Bir armut size yeter.
Melis Kornişon Turşu
Cips yerine daha az tuzlu (muadillerine göre de) atıştırmalığı tercih edin. Dört tanesi 10 kalori ediyor ve şeker içermiyor. Damak testimizden başarıyla geçti.
Chocolat Stella Organik % 75 Bitter Çikolata
Bir araştırmada, bir ay boyunca günde 10 g yüzde 75 kakaolu bitter çikolata yiyen erkekler, damar fonksiyonlarında iyileşme gözlemledi.
Muscletech Phase 8 Protein
1 ölçü protein tozunu 240 lt tam yağlı sütle karıştırın ve kafaya dikin. Net şekilde 34 g kas yapıcı protein elde etmiş olacaksınız.
Kaynak: https://www.menshealth.com.tr/abur-cubur-yalanlari/1/